در صورت حمله کیسه صفرا چه باید کرد؟
حمله سنگ کیسه صفرا کوله سیستیت حاد یا قولنج صفراوی نیز نامیده می شود. اگر در سمت راست بالای شکم خود درد دارید، ممکن است مربوط به کیسه صفرا باشد. به خاطر داشته باشید که دلایل دیگری برای درد در این ناحیه وجود دارد. این علل شامل موارد زیر است:
- سوزش سردل
- آپاندیسیت
- هپاتیت (التهاب کبد)
- زخم معده
- ذات الریه
- فتق هیاتال
- عفونت کلیه
- سنگ کلیه
- آبسه کبد
- پانکراتیت (التهاب پانکراس)
- عفونت زونا
- یبوست شدید
آیا ممکن است علت سنگ کیسه صفرا باشد؟
سنگ کیسه صفرا دانه های کوچکی هستند که از چربی، پروتئین و مواد معدنی در بدن ساخته شده اند. حمله کیسه صفرا معمولا زمانی اتفاق می افتد که سنگ های صفراوی مجرای صفراوی را مسدود کنند. هنگامی که این اتفاق می افتد، صفرا در کیسه صفرا جمع می شود. انسداد و تورم باعث درد می شود. حمله معمولاً زمانی متوقف می شود که سنگ های صفراوی حرکت می کنند و صفرا می تواند خارج شود.
دو نوع اصلی سنگ کیسه صفرا وجود دارد:
سنگ های صفراوی کلسترولی: سنگ های کلسترولی شایع ترین شکل سنگ های صفراوی هستند. آنها سفید یا زرد هستند زیرا از کلسترول یا چربی ساخته شده اند.
سنگ کیسه صفرا رنگدانه: سنگ های رنگدانه زمانی تشکیل می شوند که صفرا حاوی بیلی روبین بیش از حد باشد. رنگ این نوع سنگ کیسه صفرا قهوه ای تیره یا سیاه است. بیلی روبین رنگدانه ای است که گلبول های قرمز را قرمز می کند.
ممکن است بدون حمله کیسه صفرا دچار سنگ کیسه صفرا شوید. سنگ های صفراوی که مجرای صفراوی را مسدود نمی کنند معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند.
علائم حمله کیسه صفرا
حملات کیسه صفرا معمولاً پس از خوردن یک وعده غذایی بزرگ رخ می دهد. دلیل آن این است که بدن هنگام مصرف غذاهای چرب صفرای بیشتری تولید می کند. احتمال حمله کیسه صفرا در شب بیشتر است.
اگر در گذشته دچار حمله کیسه صفرا شده اید، احتمال بروز مجدد آن بیشتر است. درد حمله کیسه صفرا معمولا با سایر دردهای شکمی متفاوت است. ممکن است شرایطی را تجربه کنید زیرا:
- درد ناگهانی و شدید که از چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد
- درد مبهم یا گرفتگی که به سرعت در سمت راست بالای شکم بدتر می شود
- درد شدید در وسط شکم زیر جناغ
- درد شدیدی که ثابت نشستن را دشوار می کند
- دردی که هنگام حرکت بدتر نمی شود و تغییر نمی کند
- حساسیت شکمی
درد ناشی از حمله کیسه صفرا ممکن است از شکم به نواحی زیر سرایت کند
- پشت بین تیغه های شانه
- شانه راست
همچنین ممکن است علائم دیگری از کیسه صفرا داشته باشید، مانند:
- حالت تهوع
- استفراغ
- تب
- لرزیدن
- زرد شدن پوست و چشم
- ادرار تیره یا چایی رنگ
- مدفوع رنگ روشن یا خاک رسی
حمله کیسه صفرا می تواند منجر به عوارض دیگری شود که علائم دیگری را ایجاد می کند. به عنوان مثال، این وضعیت می تواند باعث مشکلات کبدی شود. دلیل آن این است که انسداد این مجرا می تواند باعث تجمع صفرا در کبد شود. این وضعیت می تواند باعث زرد شدن پوست و زرد شدن سفیدی چشم شود.
گاهی اوقات سنگ های صفراوی می توانند مجرای پانکراس را مسدود کنند. لوزالمعده همچنین شیره های گوارشی می سازد که به تجزیه غذا کمک می کند. انسداد می تواند منجر به عارضه ای به نام پانکراتیت سنگ کیسه صفرا شود. علائم این عارضه مشابه علائم حمله صفرا است. همچنین ممکن است درد در سمت چپ بالای شکم داشته باشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
تنها حدود یک سوم افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا ممکن است دچار حمله کیسه صفرا یا علائم جدی شوند. حمله کیسه صفرا یک اورژانس است که نیاز به مراقبت فوری دارد. همچنین ممکن است برای جلوگیری از عوارض به درمان نیاز داشته باشید.
درد را نادیده نگیرید و سعی نکنید با مسکن های بدون نسخه خود درمانی کنید. اگر هر یک از این علائم حمله کیسه صفرا را دارید، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید:
- درد شدید
- تب شدید
- لرزیدن
- زردی پوست
- زردی سفیدی چشم
درمان حمله کیسه صفرا
در ابتدا، پزشک داروهای مسکن را برای کمک به تسکین درد تجویز می کند. همچنین ممکن است برای کمک به کاهش علائم، داروهای ضد تهوع دریافت کنید. اگر پزشک تشخیص دهد که می‌توانید بدون درمان بیشتر به خانه بروید، ممکن است بخواهید درمان‌های طبیعی تسکین درد را نیز امتحان کنید.
حمله کیسه صفرا ممکن است خود به خود برطرف شود. این در صورتی اتفاق می افتد که سنگ کیسه صفرا به طور ایمن دفع شود و عارضه ای ایجاد نکند. برای بررسی وضعیت هنوز باید به پزشک مراجعه کنید.
ممکن است برای تأیید اینکه درد ناشی از حمله کیسه صفرا است به اسکن و آزمایش نیاز داشته باشید، از جمله:
- سونوگرافی
- رادیوگرافی شکم
- سی تی اسکن
- آزمایش خون عملکرد کبد
- اسکن کبد و صفراوی (HIDA)
سونوگرافی شکم رایج ترین و سریع ترین راه برای تشخیص سنگ کیسه صفرا است.
داروها
یک داروی خوراکی به نام اورسودوکسی کولیک اسید به حل کردن سنگ های صفراوی کلسترولی کمک می کند. اگر درد خود به خود از بین برود یا علائمی نداشته باشید، این دارو ممکن است گزینه خوبی باشد. اسید اورسودوکسی کولیک فقط روی سنگ های صفراوی با اندازه دو تا سه میلی متر اثر می گذارد.
ممکن است چندین ماه طول بکشد تا دارو اثر کند و ممکن است نیاز باشد تا دو سال آن را مصرف کنید. پس از قطع دارو، احتمال عود سنگ کیسه صفرا وجود دارد.
عمل جراحی
اگر درد از بین نرود یا حملات مکرر داشته باشید، ممکن است نیاز به جراحی باشد. درمان های جراحی برای حمله کیسه صفرا عبارتند از:
کوله سیستکتومی: در طی این جراحی، کل کیسه صفرا برداشته می شود. این روش از تشکیل مجدد سنگ های صفراوی یا عود حملات کیسه صفرا جلوگیری می کند. برای انجام این روش باید بیهوش باشید. بهبودی پس از جراحی چند روز تا چند هفته طول می کشد.
جراحی کیسه صفرا: جراحی کیسه صفرا ممکن است به روش لاپاراسکوپی یا از طریق جراحی باز انجام شود.
کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP): در ERCP، شما تحت بیهوشی هستید، پزشک یک آندوسکوپ مجهز به دوربین بسیار نازک و انعطاف پذیر را از دهان تا دهانه مجرای صفراوی عبور می دهد. از این روش می توان برای یافتن و برداشتن سنگ های صفراوی در مجرا استفاده کرد. این روش قادر به برداشتن سنگ های داخل کیسه صفرا نیست. زمان نقاهت کوتاه است زیرا معمولاً هیچ برشی در طول عمل ERCP ایجاد نمی شود.
کوله سیستوستومی از راه پوست: این یک روش جراحی تخلیه کننده برای کیسه صفرا است. در حالی که تحت بیهوشی عمومی هستید، یک لوله از طریق یک برش کوچک در شکم وارد کیسه صفرا می شود. تصاویر اولتراسوند یا اشعه ایکس به راهنمایی جراح کمک می کند. این لوله به کیسه ای متصل است که سنگ های صفراوی و صفرای اضافی در آن کشیده می شود.