سوال وزیر ارتباطات در مجلس فرصتی برای تکرار حرف های همیشگی

جلسه استیضاح وزیر ارتباطات صبح 4 آبان ماه در جلسه علنی مجلس برگزار شد، جلسه ای که محورهای آن همان موضوعات مورد توجه این وزارتخانه بود و وزیر ارتباطات توانست صحبت کند. درباره پیشرفت شبکه ملی اطلاعات، توسعه شبکه فیبر نوری و حمایت از پیام رسان های داخلی. مطرح شد این نشست نشان داد که گلایه های مردم و هشدارهای کارشناسان یا به گوش مسئولان نرسیده و یا نیازی به پاسخگویی در این زمینه نمی بینند.

در شرایطی که بسیاری از مردم دو ماه است برای دسترسی به فیلترشکن و ارتباط با پلتفرم ها و سایت های فیلتر شده تلاش می کنند، نمایندگان از پیام رسان های داخلی سوال می کنند و وزیر ارتباطات نیز با تاکید بر اینکه هدفش تقویت پیام رسان های داخلی است، می گوید: ایجاد یک مقایسه ای. این مزیت برای آنها این است که وقتی مردم از آن استفاده می کنند تا احساس نکنند با نمونه خارجی تفاوت دارد و ما قابلیت های ویژه تری داریم.» به گفته زارع پور، جلساتی که روزانه در این وزارتخانه برگزار می شود، وضعیت پیشرفت تریبون های داخلی را رصد می کند و همه ظرفیت ها را برای تقویت آن ها روی کار گذاشته اند: «ما می توانیم به نوعی تقویت کنیم حتی اگر روزی تصمیم گرفته شود. که نسخه خارجی آن در کشور فعال شود، امکانات آن به گونه ای خواهد بود که مردم داخلی آن را ترجیح دهند». مدلی که وزیر دفاع می کند همان مدلی است که پیش از این کارشناسان آن را ایرانی سازی اقتصاد دیجیتال می دانستند. شرایطی که مردم چاره ای جز استفاده از محصول داخلی ندارند اما مسئولان این اجبار را به عنوان استقبال می نویسند و مدام آماری از این استقبال منتشر می کنند.

آمار مشکوک

وزیر ارتباطات همچنان بر پیوستن مردم به پیام رسان های داخلی تاکید دارد و آن را نشانه اعتماد مردم می داند. وی همچنین در این دیدار اعلام کرد که 17 میلیون ایرانی در یک روز روی سکوی داخلی ظاهر شدند و همین کاربران پلتفرم بیش از 35 میلیون در ماه شخص وی گفت: این یک رکورد تاریخی در جمهوری اسلامی ایران است. بستری که وزیر ارتباطات از آن صحبت می کند روبیکست است و این اطلاعات آماری است که مدیرعامل این پیام رسان اعلام کرده است. پیش از این رسانه ها با محاسباتی صحت این عدد را زیر سوال برده بودند. اگر روبیکا 35 میلیون کاربر فعال ماهانه داشته باشد، یعنی از هر دو کاربر ایرانی موبایل، یک نفر کاربر فعال ماهانه روبیکا است!

همچنین یکی از اعضای سازمان اصناف تهران در پاسخ به آمار حضور مشاغل در پلتفرم های داخلی به تیرازیس فایل گفت: این آمار نه قابل تایید و نه رد است زیرا تمرکز بر روی افرادی است که مجبور به استفاده از این بسترها هستند. افرادی که نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی در پلتفرم‌های داخلی، آنها را نسبت به استفاده از نمونه‌های داخلی محتاط کرده است. در مقابل، پلتفرمی که وزیر از آمار خود می گوید قبلاً نشان داده است که این نگرانی بی مورد نیست و یکی از تخلفات آن ایجاد حساب های کاربری جعلی بوده است. وزیر ارتباطات در خصوص این نگرانی، حریم خصوصی و داده های مردم در بسترهای داخلی را خط قرمز دانست و با اشاره به فتوای سال های گذشته در این زمینه، گفت: احدی حق دسترسی به اطلاعات مردم را ندارد. در جمهوری اسلامی این در حالی است که حفاظت از حریم خصوصی و داده های کاربران نیازمند فرآیند پیچیده قانونی است و در شرایطی که داده های اجتماعی حکایت از بدبینی و بی اعتمادی مردم دارد، باید سازوکار قانونی در این زمینه ایجاد شود. سازوکاری که هم شناسایی حریم خصوصی کاربران را تضمین می کند و هم مجازات های جدی برای ناقضان حریم خصوصی و استفاده کنندگان از داده های افراد مشخص می کند و هم ضمانت اجرایی آنها دیده می شود. این روند قانونی همانطور که وزیر ارتباطات اعلام کرد نباید توسط قوه قضائیه انجام شود بلکه باید توسط مجلس انجام شود.

از جمله آمار دیگری که وزیر در مجلس ارائه کرد وارونگی نسبت ترافیک داخلی به خارجی بود و آن را نشانه اعتماد مردم دانست و گفت: برای اولین بار نسبت ترافیک داخلی به خارجی که قبلا 30 بود. به 70 معکوس شده است و 60 درصد از تردد مردم استفاده می شود، ترافیکی است که در داخل جمهوری اسلامی استفاده می شود و برای اولین بار ترافیک تولید داخلی بیش از دو برابر شده است و این نشان دهنده اعتماد مردم و این اراده است. در آینده ادامه خواهد داد.” البته وزیر ارتباطات مشخص نکرد که در شرایطی که فیلترینگ شدید در جریان است این محاسبه چگونه انجام شده و این آمار تا چه حد قابل اعتماد است.

فیلترینگ گسترده فیلترهای زیادی را مجهز کرده است. افزایش 3000 درصدی تقاضا برای استفاده از فیلترهای ضد فیلتر و آمار جدید ارائه شده توسط Cloudflare که می گوید 2.89 درصد از کاربران ایرانی به اینترنت بین المللی با VPN متصل هستند، محاسبات را مخدوش می کند. این آمار به این معناست که کاربران ایرانی که وارد سایت ها و پلتفرم های فیلتر شده مانند اینستاگرام، واتس اپ و گوگل پلی می شوند با آی پی غیر از ایران وارد می شوند و در آمار کاربران ایرانی به حساب نمی آیند. این آمار زمانی قابل اعتماد خواهد بود که پلتفرم های خارجی بدون فیلتر در دسترس باشند و بتوان ترافیک آنها را در شرایط عادی محاسبه و مقایسه کرد.

تمام منابع این وزارتخانه در خدمت شبکه ملی اطلاعات است

وزیر ارتباطات همچنین درباره زیان‌های وارد شده به کسب‌وکارها در این دو ماه درباره مقررات دولت برای حمایت از کسب‌وکارهایی که در بسترهای داخلی فعالیت می‌کنند، گفت: اقدامات اجرایی را آغاز کرده‌ایم که کام کسب‌وکارهایی را که در بستر داخلی فعالیت می‌کنند شیرین می‌کند. اظهارنظری که نشان از بی توجهی به شکایات نهادهای فعال در کسب و کار دیجیتال از سازمان نصر، اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی و حتی اتاق بازرگانی دارد و بارها خواسته خود را رفع فیلترینگ گسترده و افزایش کیفیت عنوان کرده اند. این طرح حمایتی با تمرکز بر بسترهای داخلی و به گفته کارشناسان در شرایطی که دغدغه پلتفرم ها و کسب و کارهای داخلی، بقا در اکوسیستم است. این طرح ظرفیت پاسخگویی به دغدغه های آنها را در کوتاه مدت ندارد. در این شرایط هیچ طرح و بسته ای جز بازگرداندن اینترنت به حالت قبلی نمی تواند به کسب و کار کمک کند.

بازگشت اینترنت به حالت قبل که البته یک تقاضای حداقلی است نشان می دهد که طرح های حمایتی دولت نمی تواند رضایت کاربران را جلب کند. در این دو ماه استفاده از اینترنت روز به روز دشوارتر شد و همین امر باعث شد بسیاری به این نتیجه برسند که نامگذاری اینترنت باید تجدید نظر شود. فیلترینگ گسترده، قطعی های پی در پی در ساعات و نقاط خاص، غیرفعال شدن فیلترشکن ها و انواع دستکاری هایی که دسترسی به اینترنت را برای کسب و کارهای مختلف و همچنین عموم مردم سخت کرده است از جمله اتفاقاتی است که در این مدت رخ داده است. اما هیچ کدام از اینها موضوع این جلسه نبود. موضوع این جلسه فرصتی بود تا این وزارتخانه بر برنامه های خود تاکید کند. در مورد تحقق شبکه ملی اطلاعات که به گفته وزیر ارتباطات تمام امکانات این وزارتخانه برای آن بسیج شده است. شبکه ای که به گفته کارشناسان اگرچه توسعه آن به رشد اقتصاد دیجیتال کمک می کند، اما تکمیل آن محدودیت اینترنت را نیز آسان می کند. همانطور که پیام رسان های داخلی می خواهند با قطع دسترسی به پیام رسان های خارجی افراد را از اینستاگرام و واتس اپ بی نیاز کنند. تاکید بر توسعه شبکه فیبر نوری که هر بار اعتراض به سرعت پایین اینترنت مطرح می شد. وزیر ارتباطات این بار با بیان اینکه با شبکه فیبر نوری مردم طعم سرعت بالای اینترنت را خواهند چشید، گفت: تا پایان دولت 20 میلیون خانوار فیبر نوری خواهند گرفت. عددی که البته تحقق آن جای سوال دارد.

رضاخواه یکی از نمایندگان سوال کننده پس از شنیدن سخنان زارع پور گفت که از پاسخ های وزیر قانع هستم اما بعید است که مردم از این پاسخ ها راضی باشند.