این کار با محدود کردن IP ها انجام می شود و می تواند موقت یا طولانی مدت باشد. معمولا ترافیک عبوری از شبکه با استفاده از فایروال کنترل و محدود می شود، به این ترتیب آی پی های ایران برای فایروال تعریف می شود تا فقط آنها اجازه دسترسی داشته باشند. تصمیم برای اعمال چنین محدودیتی عموماً در مورد خدمات بانکی و پرداخت، وب سایت های وزارتخانه ها و سازمان های دولتی و شرکت های حساس اتخاذ می شود. دلیل چنین محدودیتی جلوگیری از حملات سایبری و هک است.
در تیرماه امسال، بانک مرکزی دستور قطع دسترسی برخی از سامانه های بانکی خارج از کشور را برای جلوگیری از حملات سایبری صادر کرد. بانک هایی مانند پاسارگاد، سامان، سپه و ملی دیگر قادر به خدمت رسانی به ایرانیان خارج از کشور نبودند. بانک پاسارگاد در همان زمان اعلام کرد که این مشکل به دستور بانک مرکزی ایجاد شده و موقتی است. ایرنا نیز این تصمیم را موقتی خواند و گفت: این تصمیم از سوی مراجع ذیصلاح در راستای مقابله با تهدیدات سایبری و تنها برای تعداد محدودی از بانک هایی که بیشترین ارتباط را با سیستم های بانکی خارج از کشور دارند، اتخاذ شده است.
مدت‌هاست که سیستم‌ها، سایت‌ها و خدمات ایران قابل دسترسی هستند، اما امروز آن را بیشتر احساس می‌کنیم. پس از محدودیت های اخیر و فیلترینگ شدیدتر، استفاده از VPN افزایش یافته است تا بتوانیم محدودیت ها را دور بزنیم و از سرویس های معمولی استفاده کنیم. در این شرایط سایت ها و سرویس های دسترسی ایران کار نمی کنند و تجربه استفاده از اینترنت برای ما تبدیل به روشن و خاموش کردن مداوم فیلترشکن شده است.
رضا قربانی یکی از اعضای هیئت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران می گوید برای اولین بار به دلیل امنیت با پدیده ایران اکسس در سایت اتحادیه صنف رایانه مواجه شده است. این سایت که اطلاعات شرکت را در اختیار دارد، نگران است که دسترسی از خارج، هک کردن آن را آسان‌تر کند. قربانی می گوید در این موارد، راه حل پیچیده ای نیست، بخشی از داده هایی که شامل اطلاعات شرکت است باید با امنیت بیشتری نگهداری شود.
به گفته وی، حفاظت از اطلاعات نمی تواند دلیلی برای بسته شدن دسترسی باشد: «روش های پذیرفته شده ای برای حفاظت از اطلاعات در دنیا وجود دارد و حفاظت از اطلاعات نمی تواند دلیلی برای بستن دسترسی ما باشد؛ اما اکنون بسیاری از وب سایت های خدمات محور ایرانی مانند وب سایت های وزارتخانه ها و موسسات دولتی و خدمات دولت الکترونیک برای آی پی های خارج از ایران کاملا بسته است در هنگام مراجعه با فیلترشکن یا خارج از ایران پیامی ظاهر می شود که دسترسی شما مسدود شده است و اگر از VPN استفاده می کنید یا فیلترشکن، سعی کنید آن را غیرفعال کنید.
در واقع تنها بهانه و استفاده از این روش افزایش امنیت است. قربانی البته آن را طرحی موازی با شبکه ملی اطلاعات می داند که سال هاست در کشور دنبال می شود و جنبه مثبت و منفی دارد: «وجه مثبت آن این است که مثل همه جای دنیا باید. زیرساخت های ارتباطی در داخل کشور وجود دارد و ارسال پیام دو نفر در داخل کشور منطقی نیست، پیام باید به خارج از مرزهای کشور برود. آیا اساساً برای اتصال به شبکه جهانی اینترنت و استفاده از خدمات جهانی به چه چیزهایی نیاز داریم؟چه نیازی به اتصال آسان به اینترنت جهانی است؟
نصر نصر رئیس کمیسیون فین‌تک تهران با اشاره به اینکه در این سال‌ها اکوسیستم اقتصاد دیجیتال کشور بر پایه سرویس‌های بین‌المللی ساخته شده است که در دسترس همگان است و تعطیلی آنها برای بسیاری از کسب‌وکارها در داخل ایران مشکل ایجاد می‌کند: طرز تفکر مسئولان که می توانیم هر آنچه در اینترنت است را در شبکه ملی اطلاعات شبیه سازی کنیم و نیازی به خارجی نداریم اما این اتفاق نمی افتد اگر امروز شاهد رشد اقتصاد دیجیتال هستیم به دلیل ارتباط آن است. با دنیا داشتیم.بنابراین الان همزمان دو پدیده داریم یکی محدود کردن ارتباط از درون به بیرون که به آن اینترنت ملی می گویند و دیگری محدود کردن دسترسی از بیرون به درون است که ایران اکسس است و بهانه آن مسائل امنیتی است.
این کارشناس تاکید می کند که امنیت سایبری در کشور زیر سوال است. اما باید مشکل حل شود و امنیت سایبری خدمات افزایش یابد. به گفته وی، اکنون که توجه هکرها به سمت ما جلب شده، هجمه ها نیز افزایش یافته است و مصادیق بلایایی مانند حادثه سایت های شهرداری تهران و سایر خدمات دولتی را که دچار مشکلات گسترده شده است، ذکر می کند و می گوید: راه حلی که به ذهن برخی از دوستان می رسد این است که با دسترسی ایران دسترسی از بیرون به داخل را ببندند و با فیلتر کردن دسترسی از داخل به خارج را محدود کنند، این روش طرفدارانی دارد و در حال اجراست و در حال تلاش هستیم. که بگوییم این روش اشتباه است.
انگار ما نقطه تاریکی در دنیا هستیم
از جمله مهم ترین خدماتی که دسترسی کاربران خارج از ایران به آن مسدود شده است، خدمات بانکی و خدمات پرداخت است. برخی معتقدند که سیستم پرداخت در سراسر جهان چنین محدودیت هایی را اعمال می کند. قربانی با بیان اینکه چنین تصوری صحت ندارد و خدمات پرداخت بین المللی به جز کشورهایی مانند ایران که تحریم شده اند، در همه جای دنیا خدمات ارائه می دهند، می گوید: این محدودیت یک موضوع فنی نیست، سیاسی است. تحریم ها ظالمانه و راه حل سیاسی است.»
به گفته وی، چون سیستم های پرداخت و بانکی این کشور جزیره ای رشد کرده و ارتباطی با دنیا ندارند، به راحتی می توانند به ایران دسترسی داشته باشند. اگرچه سال ها قول هایی برای اتصال به سیستم پرداخت روسیه، چین یا حتی ژاپن داده شده است، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است و کل سیستم های مالی، بیمه، بورس، بانک و پرداخت ما به صورت جزیره ای عمل می کنند: «با توجه به اینکه وجود دارد. مشتریان بین‌المللی زیادی در سیستم‌ها هستند، ما نه حساب بانکی و نه پرداختی داریم و نه کسی شکایتی کرده است.
البته این محدودیت در سیستم پرداخت یا خدماتی مانند دولت الکترونیک که با سایت های سازمان های دولتی و وزارتخانه ها در ارتباط است، برای ایرانیان خارج از کشور نیز مشکلاتی ایجاد کرده است. برای دسترسی به خدمات بانکی در داخل کشور باید از VPN هایی استفاده کنند که آنها را با IP ایرانی به سیستم متصل می کند که عموما گران هستند.
داخلی ها با روشن بودن فیلترشکن یا نمی توانند اپلیکیشن های بانکی را باز کنند یا اگر باز شوند سرویس ها کار نمی کنند.
اما مهمترین مشکل ناشی از دسترسی ایران، تاثیر آن بر روند توسعه اقتصاد دیجیتال از دیدگاه قربانی است: «با این اقدامات، روند توسعه را در فضای اقتصاد دیجیتال متوقف می کنیم، جدا از همه چالش ها و مسائل. و آسیب‌های مختلف، وقتی پدیده‌ای را به این شکل درمان می‌کنیم، رشد طبیعی آن را متوقف می‌کنیم.»
به نظر وی، این برخوردها نشان می دهد که برخی نمی خواهند در اقتصاد دیجیتال زیاد توسعه پیدا کنند و فکر می کنند توسعه کافی است: «آنها معتقدند که نرخ رشد تا کنون بسیار بالا بوده است و شاید نرخ رشد اینترنت. و “در حال در دسترس تر شدن است و آنها تا آنجا که می توانند آن را متوقف می کنند.”
قربانی تاکید می کند که با اینترنت ناپایدار و پدیده هایی مانند ایران اکسس و قطعی اینترنت در کنار تحریم های ظالمانه نمی توان انتظار توسعه داشت.