آیا تابه های نچسب سمی هستند؟ آیا ظروف آلومینیومی می توانند باعث زوال عقل شوند؟ آیا استفاده از تابه های خراشیده دیگر ایمن نیست؟ اینها تنها چند نمونه از نگرانی هایی است که اخیراً در مورد قابلمه و تابه مورد استفاده در آشپزی مطرح شده است.
داستان های مرتبط با سمی بودن ظروف نچسب اغلب در رسانه ها مطرح می شود و دلیل آن را به راحتی می توان حدس زد. با توجه به اینکه ما هر روز از این ظروف استفاده می کنیم و به دنبال حفظ سلامت خود هستیم، سوال مهم این است که آیا نگرانی ما در مورد ایمنی ظروف پخت و پز موجه است یا خیر؟
خبر خوب برای کسانی که نگران هستند این است که مواد شیمیایی مورد استفاده در تولید ظروف نچسب به مرور زمان از بین رفته اند و آلومینیوم با زوال عقل مرتبط نیست. اگر در حال حاضر در مرحله انتخاب ظروف آشپزی هستید، انتخاب های زیادی در بازار وجود دارد مانند چدن، فولاد ضد زنگ، مس، تفلون و سرامیک که خوشبختانه همه آنها بی خطر هستند. با توجه به این موضوع می توان گفت که انتخاب بهترین گزینه به نوع پخت شما بستگی دارد. نه به خطرات سلامتی مواد تشکیل دهنده در این ظروف.
بررسی تابه های نچسب و سطح ایمنی آنها
تابه های نچسب یکی از پرطرفدارترین ظروف مورد استفاده در آشپزخانه هستند. چون غذا به آنها نمی چسبد به روغن کمتری نیاز دارند و از طرفی تمیز کردن این ظروف راحت تر از تابه های چدنی است.
امروزه اکثر تابه های نچسب با تفلون (با نام تجاری پلی تترا فلوئورواتیلن: PFTE) پوشیده شده اند. البته برخی از آنها روکش تیتانیوم-سرامیک نیز دارند. اگر به مطالب موجود در مورد مضرات ظروف پخت و پز دقت کرده باشید، حتماً دیده اید که ظروف نچسب در بالای این لیست قرار دارند. دلیل این امر نگرانی در مورد استفاده از «مواد شیمیایی ماندگار» مانند PFTE در تولید این محصولات است.
مواد شیمیایی پایدار، یک اصطلاح رایج برای پرفلوئوروکربن ها (PFAS)، خانواده ای از مواد شیمیایی ساخته شده توسط انسان بر پایه پیوندهای کربن- فلوئور هستند. این مواد پس از اکران فیلم «آب‌های تاریک» در سال 2019 که داستان شهری در آمریکا آلوده به نوعی ماده شیمیایی پایدار به نام اسید پرفلوروکتانوئیک (PFOA) را روایت می‌کند، شهرت پیدا کردند.
بسیاری از نگرانی های موجود در مورد ظروف نچسب به این دلیل است که تا سال 2013 از PFOA در تهیه این ظروف استفاده می شد. اما اکنون یک دهه از آن زمان می گذرد و دیگر از این ماده در ساخت ظروف نچسب استفاده نمی شود. خوب است بدانید که حتی زمانی که PFOA در ماهیتابه استفاده می شد، خطر بسیار کمی برای انسان داشت. این در مورد تفلون نیز صادق است.
مواد شیمیایی پایدار از دهه 1940 وجود داشته است و در محصولاتی مانند ظروف تفلون، منسوجات ضد آب، فوم های آتش نشانی و بسته بندی مواد غذایی استفاده می شود. نگرانی های جدی زیادی در مورد فوم های آتش نشانی و آلودگی زیست محیطی گسترده ای که ایجاد می کنند وجود دارد. افرادی که در معرض مواد شیمیایی پایدار بوده اند، نگران ارتباط احتمالی این مواد با سرطان، آسیب کبدی و کاهش ایمنی در کودکان هستند و اقدامات قانونی لازم را در این زمینه انجام داده اند.
حال این سوال پیش می آید که با توجه به آسیب های زیست محیطی مواد شیمیایی ماندگار مانند PFTE، چرا ظروف حاوی این مواد برای سلامتی ما خطرناک نیستند؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید درک کنید که تفلون در ظروف پخت و پز حتی زمانی که تا دمای معمولی پخت گرم شود، پایدار است. اگر تفلون در معرض دمای بالاتر از 260 درجه سانتیگراد قرار گیرد، ممکن است تجزیه شده و بخارات پلیمری را آزاد کند. اما اکثر مردم غذای خود را در دمای بالاتر از 260 درجه سانتیگراد تهیه نمی کنند.
غلظت این مواد شیمیایی در آشپزخانه و محیط زندگی بسیار کمتر از آن چیزی است که بر سلامت ما تأثیر منفی می گذارد. از سوی دیگر، مکان هایی که به شدت آلوده به این مواد هستند نیز با محیطی که در آن از قابلمه و تابه های خوش ساخت خود استفاده می کنیم بسیار متفاوت است. با توجه به این مطالب می توان گفت که تعویض آن دسته از ظروف تفلونی که خراشیده شده اند ایده بسیار خوبی است. اما این خراش ها قرار نیست دوز بالا و خطرناک PFAS را وارد بدن ما کنند.