سایت Cable.co.uk به تازگی گزارشی از قیمت اینترنت ثابت در کشورهای مختلف منتشر کرده است که در آن اینترنت ثابت ایران هفتمین ارزان ترین اینترنت دنیا محسوب می شود. در گزارشی که در پیوست این مقاله آمده است که سودان با میانگین قیمت 2.30 دلار ارزان ترین اینترنت ثابت جهان و بوروندی با میانگین قیمت 383.79 گران ترین اینترنت ثابت جهان را دارند.
قزاقستان با میانگین قیمت 5.11 دلار، مولداوی با میانگین 7.03 دلار، بلاروس با میانگین 7.34 دلار و رومانی با میانگین 7.57 دلار به همراه سودان 5 کشور دارای ارزان ترین قیمت اینترنت ثابت هستند.
برای برآورد قیمت اینترنت در ایران، 41 بسته اینترنت بررسی شد و این گزارش می‌گوید میانگین قیمت بسته اینترنت ثابت ماهانه در کشور 9.35 دلار است.
اگرچه در این گزارش اینترنت ثابت ایران به عنوان یکی از ارزان ترین اینترنت های دنیا معرفی شده است، اما کاربران اینترنت کشور چنین نظری ندارند. در شبکه های اجتماعی بارها درباره گرانی اینترنت گفته اند که حتی برای انجام ساده ترین کارها هم کیفیت ندارد. پهید همچنین در گزارش خود نوشت که این نوع مقایسه کار پیچیده ای است و ممکن است گمراه کننده باشد زیرا اینترنت در جاهای مختلف کیفیت های متفاوتی دارد و در برخی موارد اصلا قابل مقایسه نیست. اما چه چیزی باعث می شود اینترنت برای ما ارزان نباشد؟
نسبت هزینه، درآمد و کیفیت
مقایسه قیمت اینترنت در کشورهای مختلف لزوما نمی تواند تجربه کاربر را از مناسب بودن هزینه و محصولی که دریافت می کند نشان دهد. یکی از دلایل آن میزان درآمد است. جادی میرمیرانی در این باره در توییتر نوشت که مقایسه صحیح قیمت باید بر اساس میزان حقوق، ساعات کاری و البته کیفیت اینترنت باشد. وی به هزینه اینترنت آلمان که در این گزارش 34 دلار اعلام شده است اشاره کرد و گفت: این میزان کمتر از سه ساعت حداقل دستمزد در این کشور است در حالی که قیمت اینترنت 9 دلاری در ایران معادل 16 ساعت حداقل است. حق الزحمه.
کاربران دیگری نیز به این گزارش واکنش نشان دادند و به کیفیت اینترنت اشاره کردند و گفتند آنچه در ایران تجربه می کنند اصلا اینترنت نیست. آنها به فیلتر شدن سایت ها و بسترهای مورد نیاز خود اشاره کردند و اینترنت ایران را یک اینترانت دانستند.
از آن زمان، بسیاری به سراغ VPN های خارجی با قیمت دلار رفته اند. در حال حاضر قیمت express vpn برای یک ماه 12.95 دلار است. قیمت بسته ماهیانه Proton vpn حدود 10 یورو، بسته ماهانه Nord vpn حدود 13 تا 16 یورو و قیمت بسته PIA حدود 12 یورو در ماه است.
از طرف دیگر، همین VPN ها دائماً در معرض خرابی قرار می گیرند و بسیاری مجبور به خرید چندین VPN برای دسترسی به دیگری در هنگام قطع شدن یکی از آنها شده اند.
علاوه بر افزایش قیمت دلار که به سرعت هزینه VPN های خارجی در ایران را افزایش داد، با سخت شدن راه های دور زدن فیلترینگ، ارزش VPN هایی که مردم در داخل می سازند نیز افزایش یافته و قیمت آن بالا می رود. بنابراین برای کاربران ایرانی باید هزینه سرور و VPN را به هزینه اینترنت اضافه کنیم. همه اینها در شرایطی است که سرعت و کیفیت اینترنت در کشور اصلا راضی کننده نیست و هر لحظه این احتمال وجود دارد که دسترسی به اینترنت بین المللی به طور کامل قطع شود و فقط شبکه ملی اطلاعات برای کاربر باقی بماند.
اگر فقط اینترنت ثابت و داخلی را در نظر بگیریم گزارش های Speedtest ماه های اخیر نشان دهنده موقعیت ناامیدکننده ایران است. در جدیدترین گزارش این وب سایت از میانگین سرعت اینترنت و رتبه کشورها در حالی که میانگین سرعت اینترنت ثابت دنیا 79 مگابیت بر ثانیه گزارش شده است، در ایران 11.57 است که رتبه ایران را در این مقایسه در رتبه 146 قرار داده است. میانگین سرعت اینترنت ایران از شهریور ماه تغییر چندانی نکرده و بین 10 تا بیش از 11 در نوسان بوده است.
فیلتر کردن مانع از توسعه می شود
اما مشکل پایین بودن درآمد ارائه دهندگان اینترنت لزوما نمی تواند به قیمت اینترنت مرتبط باشد. پهنای باند کم و فیلترینگ تاثیر زیادی بر درآمد و رضایت کاربران آنها گذاشته است. موضوعی که دولت نمی خواهد درباره آن صحبت کند و در واقع با شدیدتر کردن فیلترینگ و ناپایداری اینترنت باعث شده دیگر کیفیت سال های گذشته اینترنت را نداشته باشد.
فیلترینگ با محدود کردن مصرف کاربران، درآمد شرکت ها را کاهش داده و توسعه آنها را مسدود می کند. مانند زمانی که اینستاگرام و واتس اپ از سپتامبر فیلتر شدند، بر اساس گزارش کدال، درآمد شرکت های ارائه دهنده اینترنت به میزان قابل توجهی کاهش یافت و این به ضرر کسانی بود که می خواستند با به روز رسانی و بهبود تجهیزات، کیفیت اینترنت را ارتقا دهند.
همچنین زمانی که زیرساخت پهنای باند مورد نیاز شرکت ها را تامین نمی کند، خدمات بی کیفیت باعث نارضایتی کاربران از میزان پولی که برای اینترنت می پردازند می شود.
برخی از کارشناسان ارتباط بین قیمت استفاده از اینترنت و توسعه را چندان قوی نمی دانند. می گویند هزینه سرمایه گذاری شرکت ها نباید از جیب مردم پرداخت شود ابتدا باید کیفیت را ارتقا داد و سپس تعرفه را افزایش داد. علاوه بر این، سیاست های دولت در حوزه اینترنت نشان از تلاش برای کاهش دسترسی مردم به اینترنت دارد و افزایش هزینه ها در شرایط فعلی اقتصادی نیز عاملی برای کاهش دسترسی است. کاهش دسترسی منجر به کاهش مصرف و همچنین کاهش درآمد شرکت ها می شود.
موضوعی که به ویژه در دسترسی مردم به خدمات بین المللی که تعرفه بالاتری نسبت به خدمات داخلی دارند، دیده می شود. کاهش دسترسی منجر به کاهش مصرف و کاهش درآمد برای شرکت ها می شود.
در واقع هفتمین اینترنت ارزان دنیا برای ما ارزان نیست. کاربران ایرانی برای دسترسی به اینترنت بی کیفیت با فیلترینگ بالا که گاهی به دلایل فنی یا سیاسی کاملا قطع می شود هزینه کمی پرداخت نمی کنند.